Üryânîzâde Ali Vahid'in Çanakkale Cephesi'nde Duyup Düşündüklerim Adlı Eseri

Yrd. Doç Dr. Yusuf SAĞIR 
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

Özet

Bu savaşın tarihî seyrini ortaya koyan hem Osmanlı hem de İtilaf devletleri arşivlerinde birçok belge bulunmaktadır. Bunlardan başka hatırât türü eserler de savaşın birincil kaynakları mâhiyetindedir. İşte çalışmamızın amacı bu tür hatırâttan biri olan Üryânizâde Ali Vahid Efendi'nin kaleminden çıkan ''Çanakkale Cephesi'nde Duyup Düşündüklerim'' adlı eseri Latin alfabesine çevirmektir.
Eserin müellifi Ali Vahid Efendi, Çanakkale Cephesi'ni görmek üzere Suriye, Filistin ve Lübnan'dan İstanbul'a gelerek 17 Ekim 1915 tarihinde Çanakkale'ye geçen seçkin heyetin mihmandarlığını yapmıştır. Heyet bu ziyaret sırasında Anafartalar'da Mustafa Kemal ve komutanlar tarafından karşılanmış; Mustafa Kemal bizzat, kendilerine Anafartalar çıkarması hakkında ayrıntılı bilgi sunmuştur. Heyet, cepheyi gezdikten sonra 22 Ekim 1915'te Çanakkale şehrini ziyaret etmiş ardından İstanbul'a dönmüştür. 5 Heyetin rehberi Ali Vahid Efendi, bunlarla dolaşırken kendi müşâhedelerini sözü edilen eserinde kayıt altına almıştır. Eser, 1334/1916 yılında otuz altı sayfa halinde

Necm-i İstiklal Matbaası'nda basılmıştır.

Bu makale "Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı Yıl: 11, Bahar 2013, Sayı: 14, ss. 15-178" te yayınlanmıştır.