Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Çanakkale Savaşları

Çanakkale Muharebeleri Arşiv Belgeleri-2/77 Alay 25 Nisan-1 Mayıs 1915 Tarihleri Harp Raporu-1

Bu kargaşalığın önü alınmak için pek ziyâde uğraşıldı. Onlara emri bekletmek ve mevki‛lerinde tutmak kâbil olmadı daha meydan-ı harbe gelmeden son derece kuvve-i ma‛neviyeleri bozulmuş olan bu asker kilometrelerle imtidâd eden ormanlığın içerisine dalmış çıkarmak imkânı mümkün olamamıştı. Mütebâkî bir kısım kuvvetiyle avcı hatlarımızı takvîye ederek geceleyin borularla birkaç def‛a hücûm işâreti verilmiş ise de pek az ilerletti. Muhârebe bütün gece sürekli bir sûrette devam etti.

O gün birinci taburumuz tarafından 109 ve 2. Taburumuza birkaç İngiliz tüfengiyle bir makineli tüfenk iğtinâm edildi ve doğruca taburlar tarafından anbara teslîm edildi.

Yevm-i mezkûrda altı bölüklü alaydan zâbitândan 2 şehid 8 mecrûh, efrâddan 79 şehîd 249 mecrûh 228 gâib zâyi‛âtımız oldu.

15 – Nisan – 331:

Siperin bir sûrette muhârebeye devam ediliyor ve alay işgâl ettiği hattı, siperleri muhâfaza etmekte bulunuyordu. Cebhe-i harbde taburlar alaylar [33. Alay, 72. Alay, 77. Alay] birbirine karışmış idi. Bu mahzûr da tabî‛î takvîyelerden ileri geldi.

Sa‛ât 4.00 sonrada 125. Alay 2. Tabur gelerek karışık bir hâlde bulunan alayları tebdîl etti. Bu tebdîl keyfîyeti gece icrâ olundu. Alayın birinci ve ikinci taburları hatt-ı harbin gerisine alındı 14 – 2 – 331’de icrâ edilen şedîd ta‛arruzdan dolayı hâsıl olan kargaşalık bertaraf edilmiş ve i‛âde-i intizâm olunmuştur. Bu gün de 27. Alayı’nın emr-i kumandasına verilen 5. Bölük de alaya iltihâk etti. Üçüncü taburumuzla birinci taburumuzun birinci bölüğü 57. Alayı takvîye eylediklerinden onlar hakkında ma‛lûmât alınamıyordu.

Arıburunu’nda harb eden birinci taburumuzun birinci bölüğünün fi 13'de yüzbaşısı mecrûh mülâzımı şehîd olmakla beraber efrâdından da 22 şehîd ve 125 mecrûh verdiği ve 57. Alayı takviye edip o da Arıburunu’nda harb eden 3. Taburumuzun 12-15 Nisan sene 331’e kadar zâyi‛âtı zâbitândan 2 şehîd 5 mecrûh efrâddan da 221 şehîd 103 mecrûh ve 25 gâibden ibâret olduğu bilâhere alınan zâyi‛ât listelerinden anlaşıldı. Sol cenâhda bulunan 1. ve 2. Taburunun o günki zâyi‛âtta 17 şehîd 42 mecrûh 50 gâib efrâddan ibârettir.

16 – Nisan – 331:

Şâyân-ı arz bir vukû‛âtımız olmadı. Yalnız hatt-ı harbin gerisine alınan alayın intizâmının i‛âdesine çalışıldı harbe hemen iştirâk etmemiş olan beşinci bölük geldiği hâlde beher taburdan ancak 250’şer mevcûdlu ikişer bölük teşkîl edilebildi ve harbe âmâde bulunduruldu.

17 – Nisan – 331:

33. Alay kumandanının vukû‛-ı şehâdeti üzerine mezkûr alayın emr-i kumandası dahî bendenize tevzî‛ edildi. Ve o gün yine sol cenâh grubu kumandanı kâ-i makâm Şefik Bey’in emriyle 33. Alayla 72. Alay 33. Alay Kumandan Vekîli Rüşdü Bey’in taht-ı kumandasına ve 27. Alayı’nın iki taburuyla 125. Alay 2. Tabur bendenizin kumandama verilmişti.

18 – Nisan – 331:

Sa‛ât 5.00 evvelde fırkamızın ta‛arruz edeceğini nâtık emir sol cenâh grubu kumandanlığından vürûd etti. Ta‛arruz sa‛ât 5 evvelde icrâ edileceğine nazaran emir de beşte geldi. Hemen 125. Alay 2. Tabur birinci hatta 72. Alayı’nın dört bölüğünden müretteb taburu da ihtiyâtta bulundurmak üzere tertîbât alınarak ta‛arruza başlanıldı. Ve açık olan sol cenâhı taht-ı tarassudu te’mînde bulundurmak üzere 72. Alay 2. Tabur’dan iki kuvvetli tarassud postası sola gönderildi. Alaya verilen 27. Alay 2. Tabur Kabatepe’den henüz gelmemişti.

Sa‛ât 4.00 sonrada 125. Alay 2. Tabur’un ta‛arruzu tevakkuf etti. Sol yan grubunun sağ cenâhı ilerlemekte olduğundan takvîye ile ta‛arruzun ileriye sürülmesi için 72. Alay 1. Tabur’a [2 bölükten ibâret] emri verildi. Tabur bir bölüğü yayılmış olduğu hâlde ateş etmeksizin ve önünde tesâdüf eden 125. Alay 2. Tabur efrâdını ileriye sürmek şartıyla mezkûr taburun gerisine kadar kendi diğer bölüğünü ihtiyâtta bıraktı. Bilâhere 125. Alay 2. Tabur’un kesîf avcı hatları bulunduğu gibi solu gerisinde henüz harbe iştirâk etmemiş daha bir bölük ihtiyâtı bulunduğu ve takvîye için gönderilen 72. Alay 1. Tabur için harb edecek, takviye edecek boşluk bulunamadığından bi’l-mecbûrîye tekrar ihtiyâta alındı. 72. Alay 2. Tabur [iki bölükten müretteb] düşmanın sol cenâhımız aleyhine yapacağı ta‛arruzu akim bırakmak üzere sol cenâhın himâyesine me’mûr edildi. Bu da ilerisine perde hattı ve sol yanına tarassud postaları çıkararak emnîyeti istihsâl eylemişti. İhtiyât mevki‛mizde bulunub sol yan grubu kumandanlığının taht-ı emrinde bulunan 27. Alay müretteb 1. Tabur da [kuvvetimiz azlığından ve düşmanın o cihetten mukâbil ta‛arruz icrâsı muhtemel bulunduğu cihetle alayın taht-ı kumandasına terk edilmiş idi] biraz daha ileriye alındı.

Ta‛arruzu icrâ eden 125. Alay 2. Tabur kumandanlığından sûret-i harekete dâir bir türlü ma‛lûmât alınamıyordu. Bu husûs için bir çok vesâit işgâl edildi. Yine mümkün olamadı. Ancak (pek geç vakitte) alınabilen bir raporunda şiddetli topçu ve mitralyöz ateşinden bir çok telefâtı vukû‛ bulduğu ve askerin bir kısmı dağılmış olduğundan gündüzün daha ileriye gitmek imkânı bulunamadığı ve keyfîyeti kâ-i makâm Şefîk Bey’e arz eden mîr-i mûmâileyh münâsib gördüğünü ve kendisinin de Kanlı Dere’de bulunmakta olduğunu yazıyordu. Bundan sonra da kendisinden yine bir haber alınamamıştır. Geceleyin yalnız piyâde ateşi fâsılalı sûrette devam ediyordu.

                                                                                    [77. Alay Kumandanı Saib]