Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Çanakkale Savaşları

Çanakkale Muharebeleri Arşiv Belgeleri-1/77 Alay 25 Nisan-1 Mayıs 1915 Tarihleri Harp Raporu-1

12 – Nisan – 331:

Sa‛ât 6.50 evvelde düşman Arıburunu ile Kabatepe arasında bir çok sefâin-i harbîye ve vesâit-i nakliyesiyle takarrüb eden ihrâc teşebbüsüne başlayıb Arıburunu’na asker  çıkardığından ta‛lîme çıkılmaması emri üzerine alay ordugâhında [Kilya – Bigalı Caddesi’nin şarkındaki sırtlarda] derhâl silahbaşı olarak emre muntazır bulunuyordu. Ve ber-mûcib emir Bigalı Köyü’nün şarkında ve değirmenin yanındaki sırtta bulunan fırka erkân-ı harbi ile irtibât te’sîs edilmişti.

Sa‛ât 11.50 evvel: Düşman piyâdesi Arıburunu ile Kabatepe arasında bir buçuk kilometre kadar cebhedeki sırtları işgâl ettiğinden 27. Alay işgâl etmekte ve 57. Alay düşmanın sol cenâhına ta‛arruza başladığından 57. Alay Kocadere’ye ve 72. Alay Maltepe’ye takarrübü emri vürûdunda alay derhâl Maltepe’ye takarrüb etmiş ve emre muntazır bulunmuştu. Diğer bir emirle Kocadere’ye takarrüb edildi. Ve orada tevakkuf etmeyerek cebel topçu bataryasının sol cenâhına [Conkbayırı cenûb sırtları] gelerek intizâr mevzi‛ne girildi. O mevzi‛de iken verilen emr-i şifâhî üzerine bir tabur [3. Tabur] topçu muhâfızı olarak gönderildi. Sa‛ât 5.40 sonrada alınan haberden mezkûr taburla 57. Alay takvîye edildiği anlaşıldı. Gece mezkûr mahalde geçirildi.

Düşman gemi topçusundan bir şehîd ile on mecrûh zâyi‛âtımız oldu.

13 – Nisan – 331

Sa‛ât 6.15 evvelde alınan emir mûcibince oradaki topçunun himâyesi için bir bölük [1. Tabur 1. Bölük] terk ederek alay Yedi Bölük’ten ibâret cebhenin merkezi gerisine ve 27. Alayı’nın arkasına gelindi.

Sa‛ât 8.30 evvelde alınan diğer bir emir üzerine mezkûr mahalden biraz daha cenûba gidildi. Orada şifâhen telakkî olunan emir mûcibince intizâr mevzi‛ine girildi ve düşmanın 27. Alayı’nın sol cenâhını çevirmek gibi bir teşebbüsü görüldüğünde ateş ile tevkîf için ikinci tabur sağda 1. Tabur ve makineli tüfenk bölüğü 2. Tabur’un solunda bulunmak üzere arâzînin müsâ‛adesi nisbetinde toplu bulunduruldu. 27. Alay ve batarya ile te’sîs-i irtibât edildiği gibi taburlar ilerisinde hafîf bir ileri karakol teşkîl eylemekle tertîbât alındı.

Sa‛ât 4.40 sonrada 27. Alay’dan alınan bir raporda düşman sol cenâhını çevirmek için Arıburunu sırtlarının müntehâsı olan Çam Ormanlığı Bayır’a indiği ve sol cenâhının hafîf bulunmasından ittihâz-ı tedâbir olunması lüzûmu bildiriliyordu. İşin ehemmîyetine binâen derhâl iki bölük tertîb olunarak 27. Alayı’nın emr-i kumandasına sevk edildi.

Bugün 1 şehîd, 7 mecrûhumuz vukû‛ buldu.

14 – Nisan – 331

Sa‛ât 6.00 evvelde diğer bir emre göre 72. Alay, 27. Alayı’nın sol cenâhı temdîd etmek sûretiyle düşmanın sağ cenâhına ta‛arruz edeceği ve 77. Alayı’nın birinci hattaki bölükleri 17. Alayı’nın [ ] gerisindeki kuvveti de birinci hatta takarrüble 72. Alayı’nın harekâtını ta‛kîb ve takvîye etmeyi nâtık idi.  Orada alaya (altı bölükten ibâret) ta‛arruz emri verilerek hareket edildi. 27. Alayı’nın makineli tüfenk bölüğü mevzi‛ne (Mersin Dere’nin şark cenâhları) gelinerek 27. Alay kumandanıyla görüşüldü. Taburlar istikâmet cebhe ve mıntıkaları gösterilerek hareket edildi. Alayın makineli tüfenk bölüğü alayımızın ta‛arruzunu himâye etmek üzere 27. Alayı’nın makineli tüfenk bölüğünün solunda ta‛biye edildi ve derhâl ateş küşâd edildi. Sa‛ât 8.45 evvelde düşmanın bir siperinden beyaz bir flama sallandığını ve bir tüfengin dipçiğini yukarı gelmek şartıyla havaya kaldırıldığını gören askerimiz o siperdeki düşmanı esir etmek üzere kemâl-i tehâlükle ileriye koştu sipere pek yakın gelmiş iken dehşetli bir ateş küşâ edildi ve bir zaman devam ederek askerimizin soluna mukâvemet edemeyen düşman mezkûr siperi tahlîye ile koşarak arkaya doğru kaçtı ve askerimiz tarafından şiddetle ta‛kîb edilerek bir ikinci siperini daha zabt etti ve muhârebe bütün şiddetiyle devam etmekte idi.

Sa‛ât 10.07 evvelde de düşman Kabatepe istikâmetine doğru çekilmekte olduğundan ve alayın bütün kuvveti birinci hatta bulunmasından dolayı 77. Alay’dan sevk olunan iki bölüğe alayımızın sol cenâhıyla gerisini te’mîn etmek üzere vaz‛îyet-i lâzıme aldırıldı. Diğer iki bölükle de telefât dolayısıyla pek hafîf kalan cebhe takvîye edildi.

Sa‛ât 12.00 sonra da artık elde ihtiyât nâmıyla bir şey kalmamış ve ahvâl kesb-i merhâmet etmekte bulunmuş ise de alay yerinde mu‛annidâne sebât ediyordu. Ma‛mâfîh alayı takvîye eden 77. Alay efrâdının kuvve-i ma‛nevîyeleri pek mütezelzil olduğu cihetle birer ikişer doğrudan doğruya ve ba‛zıları birer bahâne ile avcı hattından çekilmekte olduklarından onları görerek bizim efrâda da hemen sirâyet etmekte idi. Fakat derhâl önü alındı ve vaz‛îyetin ıslâhı için kuvvet talep edilmişti. Tehlikeli görülen istikâmet nazar-ı i‛tibâra alınarak kullanılması için sa‛ât 4.00 sonrada bir taburun gönderildiği emri vârid oldu. Lakin mezkûr tabur geldi ve 27. Alayı takvîye ettiği sonradan haber alındı.                  

Sa‛ât 3. 45 sonra da düşmanın sol cenâhımıza karşı kuvveti fâik idi. Alayımız zâten altı bölükten ibâret bulunur ve verdiği telefât dolayısıyla kuvveti nısf nısfa tenezzül etmiş 77. Alay efrâdının kuvve-i ma‛nevîyesizliği hasebiyle alay müşkül vaz‛îyette bulunurken 33. Alay’ın sol cenâhımızdan düşmana ta‛arruz etmek üzere hareket ettiği emri geldi. 33. Alay iki taburla geldi. Bir taburunu sol cenâhımıza ve bir taburunu da (1. Tabur) Alayı takvîye için sa‛ât 6. 30 sonrada Kanlı Sırtların şarkındaki hatt ictimâ‛ına gönderildi. Mezkûr tabur henüz cebhesini, düşman istikâmetini bizim avcı hatlarımızın mevki‛ni görmeden öğrenmeden ve kimsenin emri olmaksızın daha geriden ateş etmeye başladı. İleride bulunan avcılarımız bu ateşten müte’essir olmakta bulunduklarından mâ‛adâ [düşman bizi soldan sarıyor diye] daha ihtiyât mevzi‛nde iken soldan gelen 77. Alay efrâdına düşman telakkîsiyle bilâ emr ateş etmeye başladılar.